Қымбат СЕЙІТЖАППАРОВА – «Zhas Project» жобасының NEET тобы жастарына арналған байқауының жеңімпазы атанған 20 шымкенттік жастың бірі. Ол «Шымкентте көп балалы аналар мен халықтың әлеуметтік осал топтарындағы әйелдерге арналған массаж бойынша әлеуметтік курс» тақырыбында жобасын сәтті қорғап, 1 млн теңгенің қайтарымсыз грантына ие болған. Қазақстанда «ZHAS PROJECT» жобасы 2017 жылдан бастап жүзеге асырылады. Жобаға 18 бен 35 жас аралығығында NEET категориясындағы қатыса алады.
Қымбаттың жобасының басты мақсаты – тұрмыс жағдайы төмен әйелдерге массаж курсын тегін үйрету. Жас кәсіпкердің айтуынша, бұл жоба өте маңызды және бірнеше әлеуметтік мәселені шешуге септігін тигізеді.
«Массаж курстарын ұсыну осал топтарға жаңа дағдылар мен қабілеттерді меңгеруге мүмкіндік береді, бұл олардың сәтті жұмысқа орналасу мүмкіндіктерін арттырады және қаржылық жағдайларын жақсартуға көмектеседі. Массаж саласында жұмыс істеу көпбалалы аналар мен осал топтағы әйелдер үшін табыс көзі бола алады, бұл олардың экономикалық тәуелсіздігін қамтамасыз етіп, өмір сапасын арттыруға ықпал етеді. Қатысушылардың денсаулығына оң әсерін тигізуі мүмкін, себебі олар алған білімдерін өздерін және жақындарын күту үшін пайдалана алады», – дейді Қымбат Сейітжаппарова.
Қазақстанда NEET санатындағы жастарды кәсіпкерлікті дамыту және әлеуметтік жобалар арқылы қоғамға кіріктіруге арналған жоба белсенді түрде іске асырылуда. 2023-2029 жылдарға арналған мемлекеттік жастар саясаты тұжырымдамасының жеті бағытының бірі, бұл жоба уақыттың қиындықтарына жауап болды және уақытша тұрақсыз болып шыққан жастарды қолдауға арналған.
Қазақстанда NEET жастар санатына бірнеше әлеуметтік топтар кіреді. Біріншіден, бұл білімі бар, тіпті практикалық дағдылары бар, бірақ жұмыс істегісі келмейтін жастар. Келесі-жас балалары бар жас әйелдер және жалғызбасты аналар. Бірақ мұнда бәрі түсінікті-олардың жұмыс істеуге деген құлшынысы бар, бірақ мүмкіндік жоқ. Фрилансерлердің бір бөлігі де NEET санатына жатады, өйткені олардың тұрақты жұмыс орны жоқ және көбінесе көлеңкелі секторда болады. Біліктілігі мен тәжірибесінің жоқтығынан негізінен қосалқы шаруашылыққа тартылған және тәуекел аймағында жүрген ауыл жастары. Мектептен кейін оқуын жалғастырғысы келетін, бірақ бұл үшін мүмкіндігі жоқ аз қамтылған отбасылардың балалары, сондай — ақ бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған, есірткіге және алкогольге тәуелділіктен зардап шегетін, оңалтудан өтіп жатқан жастардың әлеуметтік емес топтары тізімді жабады.
«Zhas Project» жобасы аясында 18-34 жас аралығындағы NEET санатындағы жастар (уақытша ұйымдастырылмаған жастар) қатыса алады. «Zhas Project» жас қазақстандықтарға жаңа мүмкіндіктер ұсынуға және өз өңірлеріндегі әлеуметтік мәселелерді шешу жөніндегі бастамаларын іске асыруға, сондай-ақ олардың көшбасшылық қасиеттерін дамытуға бағытталған. Жоба жеңімпаздары өздерінің әлеуметтік бастамаларын іске асыруға 1 миллион теңгеге дейін шағын гранттар алады.
«Zhas Project» жобасы Қазақстан Республикасы Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің тапсырысы бойынша іске асырылады.
NEET жастары конкурсқа қатысу үшін ұсынылатын әлеуметтік жобалар жергілікті қоғамдастықтың өзекті мәселелерін шешуге бағытталуы тиіс.
«Қорған-М» ҚБ төрайымы Диана Қырғызбаеваның айтуынша, бұл жобаға бастапқыда 300-ден астам өтініш келіп түскен. Комиссия оның жиырмасын ғана іріктеп алынған.
«Өтініштерді қарау барысында Шымкенттегі әлеуметтік мәселелерді шешуге бағытталған, идеясы қызықты және маңызды деген 20 жоба жеңімпазы таңдалды. Жеңімпаздар грантты ақшалай алмайды. Олар өздерінің бюджеттік құжатында көрсеткен құрал-жабдықтарды ғана алады. Сол тізімге сай біздің мекеме оларға қажеттісін алып береді. Осылайша, біздегі барлық процедура ашық. Яғни, жобаны жүзеге асыру кезінде сыбайлас жемқорлыққа жол берілмейді», — дейді Д.Қырғызбаева.
2024 жылы еліміздің 20 өңірінде NEET санындағы жастарына 1 миллион теңгеге дейінгі 280 шағын грант беру жоспарланған.
«Zhas Rroject» жобасы NEET жастарының әлеуметтік маңызды бизнес-жобаларын еліміздің түрлі өңірлерінде іске асыруға бағытталған. Жобаны әзірлеуге және іске асыруға 4 ай бөлінеді, оның барысында қатысушылар қажетті қолдау мен сүйемелдеуді алады.